Załęczański Obszar Chronionego Krajobrazu
Załęczański Obszar Chronionego Krajobrazu utworzony został przez Wojewodę Częstochowskiego w 1995 r. w gminach Rudniki oraz Lipie. Pełnił on jednocześnie funkcję otuliny utworzonego w tym samym czasie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego. Aktualnie – na mocy uchwały Sejmiku Województwa Śląskiego z 2024 r. – obszar ten pokrywa 2726,49 ha i zlokalizowany jest w gminie Lipie. Obejmuje on tereny rolne oraz tereny leśne położone w pobliżu miejscowości: Zimnowoda, Kleśniska, Parzymiechy, Giętkowizna, Grabarze, Chałków, Rozalin, Napoleon i Natolin. W zachodniej części obszaru przeważają tereny rolne, wśród których dominują pola uprawne, miejscami ugorowane i zarastające, a wyraźnie mniejszą użytki zielone (łąki i pastwiska). Krajobraz rolniczy z zabudową jednorodzinną i zagrodową dopełniają doliny niewielkich cieków, z towarzyszącą im – w formie wąskich pasów – roślinnością szuwarową i ziołoroślową. Wschodnia część obszaru obejmuje natomiast zwarty kompleks leśny, rozciągający się od Natolina do granicy województw śląskiego i łódzkiego. W kompleksie leśnym przeważają siedliska boru mieszanego świeżego oraz lasu mieszanego świeżego, miejscami występują siedliska lasu świeżego lub lasu mieszanego wyżynnego. Wśród dominujących gatunków drzewostanowych przeważa sosna zwyczajna, miejscami buk zwyczajny, dąb szypułkowy oraz olsza czarna. W obrębie obszaru chronionego krajobrazu znajdują się dwa rezerwaty przyrody: rezerwat Szachownica, powołany dla ochrony proglacjalnej jaskini powstałej w wapieniach górnojurajskich wraz z całym bogactwem flory i fauny, w tym 10 gatunkami nietoperzy, dla których jaskinia jest jednym z największych zimowisk w Polsce (corocznie hibernuje tu ponad 2 tysiące osobników) oraz rezerwat Stawiska, ustanowiony dla ochrony fragmentu naturalnego lasu dębowego ze starymi drzewami pomnikowymi. Oba wymienione obszary stanowią również specjalne obszary ochrony siedlisk, współtworząc sieć obszarów Natura 2000. Ponadto przez północną część obszaru chronionego krajobrazu przebiegają korytarze ekologiczne: korytarz teriologiczny Lasów Nadwarciańskich dla ssaków kopytnych i ssaków drapieżnych oraz korytarz ornitologiczny Doliny górnej Warty. Teren ten pełni istotną funkcję dla migracji organizmów w województwie śląskim, zapewnia jego łączność przyrodniczą z województwami sąsiednimi, a nawet stanowi element paneuropejskiej sieci ekologicznej. Ze względu na położenie i posiadany status otuliny jedną z funkcji obszaru chronionego krajobrazu jest również zabezpieczanie dobrego stanu środowiska w Załęczańskim Parku Krajobrazowym, w szczególności poprzez ograniczanie negatywnych oddziaływań antropogenicznych z jego bezpośredniego sąsiedztwa. Zaspokajanie potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem możliwe jest przede wszystkim dzięki rozległym obszarom leśnym, udostępnionym m.in. poprzez przebiegający przez ich teren niebieski szlak turystyczny.
Zobacz:
Załęczański Obszar Chronionego Krajobrazu w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody (CRFOP)
