Wzgórze Doroty
Obszar chronionego krajobrazu Wzgórze Doroty został utworzony w 1993 r. dla ochrony Wzgórza Doroty (Góry św. Doroty) zlokalizowanego w gminie Będzina. Jego powierzchnia wynosi 147,30 ha. To najwyższe wzniesienie w mieście posiada wyjątkowe walory krajobrazowe, a cały obszar cechuje urozmaicony krajobraz rolniczy, stanowiący mozaikę zróżnicowanych ekosystemów pól, łąk oraz zadrzewień i zarośli śródpolnych. Wzgórze Doroty jest izolowanym wzniesieniem o charakterze ostańcowym tzw. „górą świadkiem” lub „górą wyspową” – odciętym erozyjnie od wychodni odporniejszych na erozję warstw Płaskowyżu Twardowickiego. Wzniesienie dominuje wysokością nad otaczającymi je terenami. Szczytowe partie wzgórza porasta zagajnik leśny, w którym na niewielkiej polanie znajduje się kościół rzymskokatolicki pw. św. Doroty, zbudowany w 1635 r. Obiekt ten został wpisany do rejestru zabytków województwa śląskiego w 1960 r. Charakterystycznym elementem rzeźby obszaru jest uformowany w toku tradycyjnego, ekstensywnego użytkowania rolniczego tarasowy układ pól. Skarpy oddzielające tarasy pełnią funkcje miedz, które porośnięte są przez malownicze krajobrazowo i cenne przyrodniczo zarośla i zadrzewienia śródpolne. Rolniczy charakter terenu, ekspozycja wzgórza i rozległe przedpola widokowe oraz tarasowa rzeźba z pasowym układem zarośli śródpolnych stanowią kluczowe walory decydujące o wybitnych wartościach krajobrazu Wzgórza Doroty. Wzgórze stanowi mocny kontrapunkt dla krajobrazów okolicznych terenów zurbanizowanych, a jego zalesiona szczytowa partia widoczna jest z wielu obiektów wysokościowych okolicznych miast i wsi. Obrzeże szczytowego zadrzewienia we wschodnim sektorze kierunków stanowi spektakularny punkt widokowy. Dogodne przedpole ekspozycji tworzone przez pola orne na stokach wzgórza udostępnia szeroką panoramę sięgającą w kierunku północnym wzgórz w rejonie Brudzowic, a w kierunku wschodnim – kuesty górnojurajskiej. W kierunku południowym rozciąga się widok na znaczną część konurbacji górnośląsko-zagłębiowskiej. Przy dobrej widoczności krajobraz kierunku południowego zamykają pasma Beskidów. Kopuła szczytowa oraz tereny rolne z miedzami i zadrzewieniami śródpolnymi na północnym, wschodnim i południowo-wschodnim stoku wzgórza są szczególnie dobrze widoczne z przebiegających w sąsiedztwie odcinków dróg. Obszar stanowi ostoję bioróżnorodności w krajobrazie rolniczym Będzina oraz ważny element struktury korytarza ekologicznego. Wyznaczone szlaki turystyczne piesze i rowerowe umożliwiają zaspokajanie potrzeb związanych z rekreacją i turystyką.
Zobacz:
Wzgórze Doroty w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody (CRFOP)
