Przełajka
Obszar chronionego krajobrazu Przełajka został utworzony w 1997 roku w celu ochrony fragmentu doliny Brynicy. Pierwotnie obejmował wyłącznie teren zlokalizowany w gminie Siemianowice Śląskie, natomiast w 2025 r. został rozszerzony o część doliny w gminach Będzin, Czeladź i Wojkowice. Obecnie powierzchnia obszaru wynosi 79,70 ha. Teren charakteryzuje się krajobrazem rolniczym z mozaikowatym układem siedlisk łąkowych, polnych, zaroślowych, wodnych i wodno-błotnych. Na obszarze dominują siedliska łąkowe, reprezentowane głównie przez zbiorowiska łąk świeżych – obecnie w większości nieużytkowanych. Występowanie łąk wilgotnych ogranicza się do niewielkich płatów na krawędzi doliny. W obniżeniach terenu zachowały się pozostałości dawnych starorzeczy Brynicy, obecnie porośniętych przez zbiorowiska szuwarowe. W miejscach występowania gleb piaszczystych wykształciły się zbiorowiska muraw napiaskowych. W południowej części terenu znajduje się wykorzystywany wędkarsko sztuczny zbiornik wodny (staw Przetok). W warunkach miejskich aglomeracji obszar stanowi ostoję flory i fauny związanej z krajobrazami rolniczymi i wodno-błotnymi. Jest on częścią lokalnego korytarza ekologicznego, obejmującego rzekę Brynicę i przylegające do niej tereny rolne i zadrzewione. Obszar pełni również funkcje turystyczno-rekreacyjne – przebiega przez niego szlak turystyczny „Szlak Husarii Polskiej”.
Zobacz:
Przełajka w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody (CRFOP)